Polska Misja Katolicka w Argentynie. Klasztor OO. Franciszkanów (Bernardynów)

Argentyna

Martin Coronado

Calle Juan Pablo II 2360,

tel: (+54 11) 4842 0589; fax (+54 11) 4842 0589

rektorpmk@arnet.com.ar

Zadanie Polskiej Misji Katolickiej to tworzenie polskich ośrodków duszpasterskich i zapewnienie opieki religijnej polskim emigrantom. To także koordynacja duszpasterstwa w danym kraju. Misja to po prostu polski ośrodek duszpasterski, gdzie polski kapłan spełnia obowiązki duszpasterskie wśród emigrantów. Pierwsze ośrodki duszpasterskie w Argentynie: Opieka religijna nad emigrantami polskimi w Argentynie rozpoczęła się od momentu przyjazdu do Argentyny 14 rodzin polskich w 1897, które osiedliły się w Apóstoles w prowincji Misiones. Przez kilka początkowych miesięcy nie było księdza polskiego. Dopiero w marcu 1898 r. na prośbę gubernatora prowincji Misiones JJ Lanusse przyjechał do Apóstoles ks. S. Cynalewski salezjanin. Pracował on w Apóstoles wśród Polaków przez dziewięć miesięcy. W grudniu 1898 r. biskup Parany Rosando de la Lastra y Gordillo oddał Księżom Werbistom opiekę religijną w prowincji Misiones. Ks. Cynalewski wrócił do Rio Negro w prowincji La Pampa, gdzie pracował w duszpasterstwie lokalnym. Księża werbiści wiedząc, że w Apóstoles i okolicy osiedlali się Polacy wysyłali do Misiones na prośbę władz polskich także księży mówiących po polsku, aby łatwiej mogli sprawować duszpasterstwo wśród emigrantów polskich. Wielki zasługi na tym polu ma ks. Wł. ks. Józef Mariański. Ks. J. Mariański zbudował jeden kościół siedem kaplic polskich i siedem argentyńskich, plebanię, Dom Narodowy w Azara, ochronkę w Azara i Apostoles , uczył dzieci języka polskiego. Założył pierwszy polski tygodnik katolicki w Argentynie "Orędownik", który wychodził od 1924 do 1950 r. W 1908 r. ks. Zakrzewski objał duszpasterstwo polskie w Buenos Aires, a w 1931 r. ks. Mariański został odwołany do Polski przez władze zakonne na skutek akcji polskich czynników liberalnych w Misiones. Z braku ks. Mariańskiego z czasem polskie ośrodki duszpasterskie założone przez niego zaczęły upadać. W latach następnych pracowali gorliwie wśród Polaków inni misjonarze werbiści a od 1960 r. polscy redemptoryści. Dzisiaj w Misiones nie ma nabożeństw polskich. Od czasu do czasu odprawiają się polskie nabożeństwa z okazji wielkich świąt. W 1997 r. Polacy w Apóstoles obchodzili uroczyście stulecie przybycia pierwszych polskich osadników do prowincji Misiones z udziałem władz polskich i argentyńskich. Dla upamiętnienia tego wydarzenia zbudowano piękną Kaplicę "Świętego Krzyża z inicjatywy Jadwigi i Franciszka Tarnowskich. W uroczystości stulecia emigracji polskiej w Apostoles brał udział Ks. Arcybp Szczepan Wesoły. W 2001 r. drugie polskie osiedle w prowincji Misiones - Azara - obchodziło także stulecie założenia i osadnictwa z udziałem Pani Senator Janiny Sagatoskiej, Pana Bogdana Skwarki Szefa Kancelarii Senatu, Arcybiskupa Szczepana Wesołego, Pana Ambasadora RP Eugeniusza Nowortyty. Bardzo czynnie pracował w organizowaniu stulecie osadnictwa polskiej w Azara o.Herkulan Wróbel Rektor PMK, szczególnie przy budowie nowej siedziby polskiego Towarzystwa Polskiego im. Króla Jana Sobieskiego założonego w 1908 r. Inne ośrodki duszpasterskie w Argentynie: W Buenos Aires z początkiem XX w. mieszkało sporo Polaków. Polscy salezjanie ks. Oleś i ks. Drzymała odprawiali dla nich polskie nabożeństwa w kościołach zgromadzenia. Od 1908 r duszpasterzem Polaków w Buenos Aires był ks. W. Zakrzewski werbista. Nabożeństwa odprawiały się w kaplicy MB Gwadalupe należącej do werbistów. W 1934 r. Polacy uczestniczyli w Międzynarodowym Kongresie Eucharystycznym, a ks. Zakrzewski był prezesem polskiej sekcji Kongresu. Polacy uroczyście podejmowali Delegacje Episkopatu Polski na Kongres Eucharystyczny z ks. Prymasem i Kardynałem A. Hlondem na czele. Ks. Zakrzewski w 1909 r. zorganizował pierwszą pielgrzymkę polską do Lujan, narodowe sanktuarium Maryjne Argentyny. Do tej pory każdego roku w grudniu odbywają się te pielgrzymki. Ks. Zakrzewski zmarł w 1935 r. Na jego miejsce przyjechał z Polski ks. Aleksander Michalik werbista. Założył on w 1938 r. "Koło Katolików Polaków w Buenos Aires", a w 1939 r. założył miesięcznik "Bóg i Ojczyzna". W 1945 r. umieszczono w Kościele Polskim obraz MB Częstochowskiej, który poświecił nuncjusz apostolski arbp J.Fietta. Obecnie duszpasterzem polskim przy kościele MB Gwadalupe jest Ks. Ksawery Solecki werbista. W 1937 r. przyjechali do Argentyny Księża Saletyni do pracy duszpasterskiej wśród Polaków. Odprawiali nabożeństwa dla Polaków w Dock Sud i w Villa Dominico(Wielkie Buenos Aires), a następnie w Rosario, Santa Fe, w Cordobie i w Pilar. Od 1970 r. pracowali w Cordobie wśród Polaków Księża Chrystusowcy. Obecnie pracuje w Cordobie ks. Czesław Piela, a Rosario ks. Jerzy Sowa i Aloizy Laibmann. W Rosario pracował od 1936 r. ks. M. Szymkus orionista. Od 1947 r. pracował wśród Polaków ks. prałat A.Gawędzki. W 1971 r. przyjechał do pomocy ks. Gawędzkiemu o.H.Wróbel bernardyn. Po śmierci ks. Gawędzkiego w 1977 r. duszpasterzem Polaków w Rosario został o.H.Wróbel. W 1980 o.H.Wróbel powrócł do Martin Coronado, a do Rosario dojeżdżał z posługą duszpasterską kilka razy w roku. W 1923 r. powstało Polskie Towarzystwo w Llavallol w prowincji Buenos Aires. Z posługą duszpasterską do Polaków do Llavallol dojeżdżał ks.Zakrzewski, ks.Michalik i inni księża werbiści. Obecnie dojeżdżają Ojcowie Franciszkanie z Martin Coronado. Po drugiej wojnie światowej osiedliło się około 40 rodzin polskich w San Jose i okolicy w prowincji Buenos Aires. Ci Polacy w 1961r. pod kierunkiem ks.Kazimierza Kornasia werbisty zbudowali małą kaplicę, którą w latach 1986/1987 o.Herkulan Wróbel przebudował na kościół pw św.Maksmiliana Kolbe. O.H.Wróbel w San Jose zbudował także plebanię i salon szkolny dla dzieci. Dzisiaj ośrodek ten spełnia swoje zadania duszpasterskie i kulturalne. W 1957 rozpoczęto budowę Polskiego Ośrodka Duszpasterskiego OO. Franciszkanów (Bernardynów) w Martin Coronado. Zbudowano tam klasztor, kościół MB Królowej Polski, Szkołę Polską jako Pomnik Tysiąclecia Chrztu Polski. Przy tym Ośrodku jest drużyna harcerzy i harcerek, Polskie Towarzystwo Katolicki, Koło przyjaciół Harcerzy, Gromada Zuchowa, Koła Różańcowe i siedziba Polskiej Misji katolickiej w Argentynie. W 1976 r. z inicjatywy Zdzisława i Stefanii Skarbek rozpoczęto budowę Domu Spokojnej Starości obok klasztoru OO. Franciszkanów w Martin Coronado dla Polaków samotnych i potrzebujących opieki. W 1982 r. nastąpiła inauguracja Domu Spokojnej Starości. Ówczesny rektor Polskiej Misji Katolicki o. Mieczysław Grzybowski sprowadził z Polski SS. Albertynki do prowadzenia i administracji Domu Spokojnej Starości. Zapotrzebowanie do DSS było tak wielkie, iż rozpoczęto budowę drugiego pawilonu w 1989 r. wraz z kaplicą i mieszkaniami dla Sióstr. Budowę prowadził ówczesny przełożony klasztoru w Martin Coronado o.H.Wróbel. W 1992 r. dokonano poświęcenia drugiego pawilonu i kaplicy Domu Spokojnej Starości. Do tej pory DSS jest instytucją samowystarczalną i spełnia bardzo ważne zadanie charytatywne. W niedzielę 26 grudnia 1999 r. odbyła się inauguracja pomnika Papieża Jana Pawła II w Martin Coronado jako dar wdzięczności dla Ojca Świętego za ogłoszenie Wielkiego jubileuszu 2000 - lecia Narodzin Chrystusa naszego Zbawiciela. Uroczystość ta zgromadziła ponad 300 osób. Był obecny sekretarz Wyznań dr N.Padilla, który reprezentował prezydenta Argentyny Fernando De la Rua, ambasador polski E. Noworyta. Mszy św. przewodniczył biskup z Buenos Aires Adolf Arana w koncelebrze pięciu księży polskich. Pomnik Papieża Jana Pawła II w Martin Coronado został zbudowany dzięki inicjatywie przełożonego klasztoru o. Jerzego Twaroga. W 1966 r. ks. S. Walkowski rozpoczął budowę Ośrodka duszpasterskiego w Ezpeleta w prowincji Buenos Aires .W Ezpelecie i w okolicy po drugiej wojnie światowej zamieszkało dużo rodzin polskich. Rozpoczętego dzieła ks. Walkowski nie dokończył. Zginął w wypadku. W niedzielę 8 VI 1969 r. jadąc do Sarandi, aby odprawić Mszę św. dla Polaków. Przechodził przez ulicę i uderzył go samochód. Zmarł w szpitalu. Rozpoczęte dzieło dokończył ks.Fr.Kawecki redemptorysta. Konsekracji nowego kościoła MB Częstochowskiej dokonał arcybp Szczepan Wesoły w 29 sierpnia 1976 r. W 1961 r. na zaproszenie ks.Giczela przyjechały do Argentyny Siostry Zmartwychwstanki. Założyły Dom zakonny w Lanus wraz z kaplicą MB Ostrobramskiej. Prowadziły Polską Szkołę Sobotnią. Zbudowały dwupiętrowy sierociniec dla biednych i opuszczonych dzieci argentyńskich. Inauguracja i poświęcenie sierocińca dokonał bp Dazyderisuz Colino i arcybp Szczepan Wesoły 9 czerwca 2001. W 1963 r. założyły drugi ośrodek w Buenos Aires. Początkowo prowadziły naukę przedmiotów ojczystych dla dzieci polskich. Potem wybudowały szkolę dla dzieci argentyńskich z nauką języka angielskiego. Powstanie Polskiej Misji Katolickiej w Argentynie W 1950 r. przyjechał do Argentyny z wizytą pasterska arcybp Józef Gawlina, Protektor Polskich Emigrantów. Podczas wizyty u Kardynała Jakuba Copello w Buenos Aires i u Kardynała Antoniego Caggiano w Rosario otrzymał zgodę na utworzenie Polskiej Misji Katolickiej w Argentynie. Dnia 4 maja 1951 nr 831/51 wydal dekret: "Za łaskawym pozwoleniem Ich Eminencji Kardynałów Jakuba Coppelo Arcybiskupa Buenos Aires i Antoniego Caggiano Arcybiskupa Rosario niniejszym eryguje POLSKA MISJE KATOLICKA dla Polaków zamieszkałych w Argentynie, a Przew. Ks. Aleksandra Michalika SVD mianuje Rektorem wymienionej Misji. Józef Gawlina Protektor Polskich Emigrantów". W 1952 r. ukazała się Konstytucja Apostolska "Exul Familia" - Papieża Piusa XII. Na podstawie tej Konstytucji rektora misjonarzy emigracyjnych mianuje Święta Kongregacja Konsystorialna. Arbp J.Gawlina skierował pismo o nominację dla ks. A. Michalika na rektora Polskiej Misji Katolickiej w Argentynie. Święta Kongregacja Konsystorialna dekretem z dnia 5 XII 1953 r. mianowała ks.Michalika rektorem duszpasterzy emigrantów polskich. Po śmierci ks.Michalika w 1960 r. rektorem został o.Łucjan Łuszczki bernardyn, a w 1971 o.Mieczyslaw Grzybowski. Od września 1996 r. obowiązki rektora Polskiej Misji Katolickiej w Argentynie pełni o.Herkulan Wróbel bernardyn. O.H.Wróbel odwiedził wszystkich polskich księży w Argentynie jak również polskie siostry zakonne. Sporządził statystykę duchowieństwa polskiego w Argentynie i zorganizował w Martin Coronado cztery Zjazdy Księży i Sióstr Polskich pracujących w Argentynie. O. Rektor H. Wróbel odwiedza księży polskich pracujących wśród Argentyńczyków na rozległych terenach Argentyny. Oprócz pracy duszpasterskiej o.Herkulan Wróbel zajmuje się publicystyką. Napisał około 8O artykułów na tematy duszpasterstwa polskiego w Argentynie. Opublikował swoją rozprawę doktorską "Historia duszpasterstwa polskiego w Argentynie w latach 1897-1997" , Warszawa 1999. W roku 2001 o okazji stulecia założenia polskiej osady Azara w prowincji Misiones opublikował po hiszpańsku książkę pt. "Sto lat Polaków w Azara, Prowincja Misiones. 1901-2001 ". Siostry zakonne Obok księży z Polski pracują w Argentynie także polskie siostry zakonne. Misjonarki Służebniczki Ducha Świętego, Siostry Zmartwychwstanki, które prowadzą ośrodek duszpasterski w Lanús i w Buenos Aires(dzielnica Belgrano). Urszulanki Szare, Franciszkanki Misjonarki Marii, Albertynki, które prowadzą Dom Spokojnej Starości w Martin Coronado Od 1973 pracowały w Misiones Siostry Dominikanki ale w 1998 r. wróciły do Polski. Polscy księża zakonni w Argentynie W Argentynie pracowali księża salezjanie, werbiści, redemptoryści, franciszkanie, chrystusowcy, saletyni, orioniści, Misjonarze Św. Rodziny, pijarzy, jezuici, marianie, michaelici, Msjonarze Oblaci Marii Niepokalanej, Karmelici Bosi. Prawie wszyscy pracują wśród Argentyńczyków. Polskich księży saletynów, orionistów, pijarów i jezuitów polskich już nie ma w Argentynie, poumierali. Księża diecezjalni W grupie 20 księży, którzy przyjechali do Argentyny po drugiej wojnie światowej było kilku księży diecezjalnych, przeważnie więźniowie obozów niemieckich, albo kapelani wojskowi: ks prałat A. Gawędzki, ks. dr prałat J. Bekier (zbudował kościół parafialny w Tucuman, zorganizował Muzeum Historii Kościoła w Argentynie, zbudował kaplicę w La Granja, gdzie każdego roku jeżdżą dzieci Polskiej Macierzy Szkolnej na wakacje), ks. mgr S. Walkowski, który rozpoczął budowę kościoła MB Częstochowskiej w Ezpelecie, ks. J.Malinowski, ks.Z.Gdaniec, ks.J.Gałat, ks.J.Kuźma(zbudował kościół w Salispuedes w prowincji Cordoba), ks.dr.T.Łagowski, ks.S.Byliński, ks.mgr J.Pietrzykowski. Jedni pracowali wśród Polaków inni wśród Argentyńczyków. Kilku wyjechało do innych krajów albo wrócili do Polski, inni zmarli. Ks. J. Pietrzykowski zmarł w 2000 r. Od 1978 r. zaczęli przyjeżdżać do pracy wśród Argentyńczyków młodzi księża diecezjalni. Diecezja tarnowska: T.Mastej, K.Pres, K.Warzyca, E.Gancarz, A.Piszczek, W.Grych. K.Darłak, R.Mikos wyjechali do Brazylii Diecezja podlaska: J.Kapłan. Wyjechał z Argentyny. Diecezja przemyska: M.Zając, Wyjechał z Argentyny. Diecezja białostocka: J.Urban, B. Soljan,R. Paszkiewicz wyjechali z Argentyny. Diecezja katowicka: A.Kajzerek, H.Pawełek, Z.Kozioł. Ks.A.Kajzerek wrócił do Polski. Diecezja łomżyńska: S.Stypułkowski i J.Skorupski. Wrócili do Polski. Diecezja olsztyńska: A.Sieńkowski. Wrócił do Polski. Diecezja kołobrzeska: H.Ptak. Wrócił do Polski. Diecezja lubelska: J.Kukiełka, T.Traczykiewicz, T.Wargocki. Ci dwaj ostatni wrócili do Polski. Diecezja wrocławska: E.Milewicz. Diecezja łódzka: S.Bracha, R.Jantczak. Ks. Bracha wrócił do Polski. Diecezja drohiczyńska: A.Puchalski. Wyjechał do Stanów Zjednoczonych. Diecezja gnieźnieńska: A.Rogowicz i J.Nowak. Diecezja sosnowiecka: J.Mularczyk. Diecezja rzeszowska: A.Tabor. Ci dwaj ostatni księża przyjechali 1 lutego 2000 do pracy w diecezji San Martin. W Argentynie pracuje obecnie 17 księży diecezjalnych, 79 księży zakonnych(chrystusowcy, franciszkanie, karmelici bosi, michaelici, Misjonarze Św. Rodziny, oblaci, redemptoryści, salezjanie, werbiści; dwóch braci zakonnych i 30 sióstr zakonnych( Albertynki, Franciszkanki Misjonarki Marii, Misjonarki Służebniczki Ducha Świętego, Urszulanki Szare, Zmartwychwstanki). Księża zakonni i diecezjalni pracują bardzo owocnie w duszpasterstwie argentyńskim w warunkach ciężkich na terenie dwudziestu pięciu diecezji. Zbudowali wiele kościołów, kaplic, plebani, szkół, sal katechetycznych. Siostry zakonne także pracują wśród Argentyńczyków w szkolnictwie, w parafiach, w szpitalach. Księża i siostry zakonne pracują z wielkim poświęceniem i ofiarnością. Jest to wkład kościoła polskiego w ewangelizację Argentyny. Aktualne polskie ośrodki duszpasterskie w Argentynie: Buenos Aires, Kościół Polski MB Gwadalupe, ul Mansilla, Buenos Aires - Dzielnica Belgrano - Ośrodek Katolicki Sióstr Zmartwychwstanek. Martín Coronado - Kaplica MB Królowej Polski- Polski Ośrodek Katolicki Ojców Bernardynów-Franciszkanów, Martín Coronado - Kaplica w Domu Spokojnej Starości - Siostry Albertynki-OO.Franciszkanie, San José - Ośrodek Katolicki Sw. Maksymiliana Kolbe Ojców Bernardynów - Kościół św. Maksymiliana Kolbe, Ezpeleta - Ośrodek Katolicki Ojców Redemptorystów, Kościół MB Częstochowskiej, Lanús - Ośrodek Katolicki SS. Zmartwychwstanek - Kaplica MB Ostrobramskiej, San Justo - Msza św.raz wmiesiącu w katedrze, albo w salonie Polskiego Towarzystwa Mikolaja Kopernika - OO.Franciszkanie, Merlo - Msza św. raz w miesiącu w salonie Polskiego Tawarzystwa "Orzeł Bialy"- OO.Franciszkanie, Llavallol - Msza św. w każdą niedzielę w kościele OO.Kapucynów - OO.Franciszkanie. Mar del Plata - ośodek duszpasterski - Kosciół OO.Karmelitów Bosych, Burzaco - Ośrodek mlodzieżowy - Msza św. kilka razy w roku, Rosario - ośrodek duszpasterski -Księża Chrystusowcy, Cordoba - ośrodek duszpasterski - Księża Chrystusowcy, La Granja - Ośrodek mlodzieżowy - Msza św. w okresie wakacyjnym -styczeń i luty. W prowincji Misiones odprawia się polskie nabożeństwo w Gubernador Roca i Azara jeden raz albo dwa razy w roku.